2nd June 2023
Ymhen llai na mis, bydd Casnewydd yn cynnal Diwrnod Cenedlaethol Lluoedd Arfog Cymru - digwyddiad sy'n talu teyrnged i filwyr y presennol a’r gorffennol.
Disgwylir i filoedd o bobl heidio i ganol y ddinas ar ddydd Sadwrn 24 Mehefin ar gyfer rhaglen orlawn fydd yn cynnwys gweithgareddau milwrol; arddangosfeydd awyr anhygoel a choffáu arwyr y gorffennol.
Bydd y diwrnod yn dechrau am 10am gyda gorymdaith tair llu, cyn-filwyr, banerwyr a chadetiaid o'r Stryd Fawr i Sgwâr John Frost dan arweiniad Band Catrodol a Chorfflu Drymiau'r Cymry Brenhinol.
Bydd mascot 3ydd Bataliwn Brenhinol Cymreig, yr Is-gorporal Shenkin a'r Corporal Jones, mascot y Queen Dragoon Guards 1af yn rhan o'r orymdaith hefyd.
Wedi hynny, bydd arweinydd y cyngor, y Cynghorydd Jane Mudd, yn ailddatgan cefnogaeth y cyngor i Gyfamod y Lluoedd Arfog.
Am 11am, bydd y Red Arrows yn hedfan a bydd parasiwtwyr o dimau arddangos Falcons RAF y Tigers Army yn "gollwng i mewn". Bydd y cyfan i'w weld o lan yr afon, yn amodol ar y tywydd.
Bydd pobl yn aros i gofio trychineb o'r Ail Ryfel Byd am 12.45 gyda gwasanaeth ger glan yr afon, gan y theatr a'r ganolfan gelfyddydau, i goffáu HMS Turbulent.
Wyth deg mlynedd yn ôl, suddwyd llong danfor y Llynges Frenhinol a chollwyd ei holl griw, yn cynnwys ei chomander John Wallace Linton, a anwyd yng Nghasnewydd. Ar ôl ei farwolaeth, rhoddwyd y wobr uchaf am ddewrder iddo, sef Croes Fictoria.
Bydd atgof arall o ddewrder ein milwyr yn yr ail ryfel byd pan fydd Spitfire unigol yn hedfan heibio Cofeb Brwydr Prydain heibio tua 1pm.
Rhwng 10am a 3pm, gall ymwelwyr weld cerbydau milwrol yn ardal glan yr afon a bydd gan elusennau a sefydliadau'r lluoedd arfog stondinau yn Theatr a Chanolfan Gelfyddydau Glan-yr-Afon.
Yn ystod y dydd, bydd arddangosfeydd a chyfleoedd diddorol mewn amryw o leoliadau eraill.
Bydd Theatr Glan yr Afon yn cynnal arddangosfa o waith celf gan blant y lluoedd arfog a bydd gan Amgueddfa ac Oriel Gelf Casnewydd frasluniau o flaen cartref ac arddangosfa fach o'r Rhyfel Byd Cyntaf.
Bydd gan Farchnad Casnewydd arddangosfa Cymru a Brwydr Prydain yn ogystal ag un am y Rhyfel Byd Cyntaf. Disgwylir hefyd y bydd modd trin a thrafod eitemau hanesyddol, gwisgo gwisgoedd rhyfel a defnyddio modelau tanciau wedi eu rheoli o bell o Amgueddfa Firing Line y Queens Dragoon Guards 1af a’r Cymry Brenhinol.
Ar gyfer y plant, bydd gweithgareddau crefft hefyd yn Theatr Glan yr Afon ac, o 12pm tan 4pm, parth gweithgareddau'r fyddin yn Rodney Parade gyda wal ddringo, cwrs rhwystrau, saethu laseri ffyn pugil a saethyddiaeth. Bydd cerbydau o Gymdeithas Filwrol De Ddwyrain Cymru hefyd ar dir y stadiwm.
Bydd Radio Dinas Casnewydd yn chwarae cerddoriaeth fyw yn ystod y dydd (ger y Don) gan gynnwys perfformiadau gan y Bellagio Boys yn ogystal â dau grŵp o Brifysgol De Cymru, Jasmine ac Ophelia.
Bydd SARA (Cymdeithas Achub Ardal Hafren) hefyd ar Afon Wysg gyda'u bad achub. Mae'r mudiad gwirfoddol yn cael ei alw allan dros 100 o weithiau bob blwyddyn i helpu gyda chwiliadau ac achubiadau afonydd a mewndirol.
Bydd diddanwyr stryd crwydrol o The Majorettes a The Overboards yn diddanu'r torfeydd.
Ar ôl i weithgareddau’r dydd yng nghanol y ddinas ddod i ben am 3pm, bydd y ffocws yn symud i Stadiwm Rodney Parade lle bydd cyngerdd am ddim, â thocyn, yn dechrau am 4pm.
Wedi'i gyflwyno gan Sian Lloyd, bydd yn cynnwys tîm arddangos Parasiwt y Tigers Army (os bydd y tywydd yn caniatáu); Band Tywysog Cymru; Band Cadetiaid Byddin Gwent a Phowys; a Chôr Gwragedd Milwrol Caerdydd.
Bydd perfformiadau am yn ail â chyflwyno gwobrau'r Lluoedd Arfog yng Nghymru.
Bydd y noson yn gorffen gyda throsglwyddo o Gasnewydd i Abertawe – fydd yn cynnal Diwrnod Cenedlaethol Lluoedd Arfog Cymru y flwyddyn nesaf - a bydd perfformiad i gloi gan y Band Catrodol a Chorfflu Drymiau'r Cymry Brenhinol yn cynnwys Agorawd 1812 gyda thanio gynnau Catrawd Brenhinol 104.
Rhagor o wybodaeth